Mặc dù crypto mining (khai thác tiền điện tử) chỉ mới xuất hiện kể từ khi Bitcoin lần đầu tiên được khai thác vào năm 2009, nhưng chúng đã gây được tiếng vang lớn đối với các thợ mỏ, nhà đầu tư và tội phạm mạng. Dưới đây là những điều cần biết về khai thác crypto và cách chúng hoạt động…

Crypto mining là một chủ đề phổ biến trong các diễn đàn trực tuyến. Bạn có thể đã xem video và đọc các bài báo về Bitcoin, Dash, Ethereum và các loại crypto khác. Và trong những phần nội dung đó, chủ đề crypto mining thường xuất hiện. Nhưng tất cả những điều này có thể khiến bạn tự hỏi, “khai thác Bitcoin là gì?” hoặc “crypto mining là gì?”

Tóm lại, crypto mining là một thuật ngữ đề cập đến quá trình thu thập crypto như một phần thưởng cho công việc mà bạn hoàn thành. (Đây được gọi là khai thác Bitcoin khi nói về việc khai thác Bitcoin cụ thể.) Nhưng tại sao mọi người lại khai thác tiền điện tử? Đối với một số người, họ đang tìm kiếm một nguồn thu nhập khác. Đối với những người khác, đó là việc đạt được tự do tài chính lớn hơn mà không cần chính phủ hoặc ngân hàng can thiệp. Nhưng bất kể lý do gì, crypto là một lĩnh vực ngày càng được quan tâm đối với những người yêu thích công nghệ, nhà đầu tư và tội phạm mạng như nhau.

Vậy, crypto mining là gì và chúng hoạt động như thế nào? Hãy phá vỡ bức tường này cùng Top Broker Việt.

Crypto mining là gì?

Thuật ngữ crypto mining có nghĩa là thu được tiền điện tử bằng cách giải các phương trình mật mã thông qua việc sử dụng máy tính. Quá trình này liên hệ đến việc xác minh những khối dữ liệu và thêm các bản ghi giao dịch vào một bản ghi công khai – sổ cái được gọi là blockchain.

Theo nghĩa kỹ thuật hơn, crypto mining là 1 quá trình giao dịch liên quan đến việc trưng dụng máy tính và những chu trình mật mã để xử lý nhiều chức năng phức tạp và thực hiện ghi chép dữ liệu vào 1 Blockchain. Trên thực tế, có toàn bộ mạng lưới thiết bị liên quan đến đào tiền mã hóa và lưu trữ những bản ghi được chia sẻ dựa trên các blockchain này.

Điều quan trọng là phải hiểu rằng bản thân thị trường crypto là một giải pháp thay thế cho hoạt động của các ngân hàng mà chúng ta đang sử dụng trên thế giới hiện nay. Vì vậy, để hiểu rõ hơn về cách hoạt động của crypto mining, trước tiên bạn cần hiểu sự khác biệt giữa các hệ thống tập trung và phi tập trung.

Ngân hàng truyền thống là hệ thống tập trung

Trong ngân hàng truyền thống, có một cơ quan trung ương kiểm soát, duy trì và cập nhật một bản ghi tập trung (sổ cái). Điều đó có nghĩa là mọi giao dịch đều phải thông qua hệ thống ngân hàng Trung Ương, nơi chúng được ghi lại và xác minh. Thêm vào đó, đó là một hệ thống bị hạn chế – chỉ một số ít tổ chức (ngân hàng) được phép kết nối trực tiếp với hệ thống ngân hàng tập trung.

Crypto sử dụng các hệ thống phân tán, phi tập trung

Với crypto, không có cơ quan trung ương, cũng như không có sổ cái tập trung. Đó là bởi vì crypto hoạt động trong một hệ thống phi tập trung với một sổ cái phân tán được gọi là blockchain. Không giống như hệ thống ngân hàng truyền thống, bất kỳ ai cũng có thể được kết nối trực tiếp và tham gia vào “hệ thống” crypto. Người dùng có thể gửi và nhận tiền mà không cần trung gian là hệ thống ngân hàng Trung Ương. Đó là lý do tại sao chúng được gọi là tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung.

Nhưng ngoài tính phi tập trung, crypto còn là một hệ thống phân tán. Điều này có nghĩa là bản ghi (sổ cái) của tất cả các giao dịch có sẵn công khai và được lưu trữ trên nhiều máy tính khác nhau. Điều này khác với các ngân hàng truyền thống mà chúng tôi đã đề cập trước đó, đó là các hệ thống tập trung.

Nhưng nếu không có ngân hàng Trung Ương, làm thế nào các giao dịch được xác minh trước khi được thêm vào sổ cái? Thay vì dùng hệ thống các ngân hàng Trung Ương nhằm xác thực giao dịch (ví dụ: đảm bảo người gửi có đủ tiền để thực hiện thanh toán), crypto sử dụng các thuật toán mật mã để xác minh giao dịch.

Và đó là công việc chủ yếu của các thợ đào crypto. Việc thực thi những tính toán mật mã cho từng giao dịch sẽ tạo thêm khá nhiều công việc giải mã. Các thợ đào crypto dùng máy tính để giải mật mã cần thiết nhằm ghi những giao dịch mới được thực hiện vào sổ cái. Như một lời cảm ơn, họ tự nhận được một lượng nhỏ crypto.

Hiểu các điều khoản: Tập trung, phi tập trung và phân tán

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì chúng tôi đang nói, hãy xem xét hình ảnh sau:

Ở nửa bên trái của đồ họa là hình minh họa của một hệ thống tập trung. Hệ thống tiền tệ tập trung truyền thống ở các nước hoạt động thông qua việc sử dụng máy tính, mạng và công nghệ do các tổ chức tài chính sở hữu, vận hành và duy trì. Vì vậy, bất cứ khi nào bạn gửi tiền cho một thành viên trong gia đình hoặc bạn bè, giao dịch đó sẽ được thực hiện qua ngân hàng của bạn.

Mặt khác, một hệ thống phi tập trung (như được minh họa ở nửa bên phải của hình ảnh), hoạt động bằng cách sử dụng một mạng lưới các thiết bị được sở hữu, vận hành và duy trì riêng biệt. Họ cho mượn tài nguyên của mình để tạo ra mạng lưới phi tập trung này và chia sẻ trách nhiệm xác minh các giao dịch, cập nhật và duy trì đồng thời các phiên bản dự phòng của sổ cái.

Ở đây, không có cơ quan quyền lực tập trung duy nhất nào duy trì một sổ cái độc nhất (giống như sẽ có trong một hệ thống tập trung).

Vì vậy, phân phối đề cập đến một sổ cái được đồng bộ hóa được chia sẻ trên các địa điểm khác nhau bởi nhiều người tham gia (được gọi là các nút), những người đóng vai trò là người quan sát và xác minh các giao dịch.

Crypto mining có hợp pháp không?

Nói chung, câu trả lời là có. Việc xác định xem hoạt động crypto mining là hợp pháp hay bất hợp pháp chủ yếu phụ thuộc vào hai cân nhắc chính:

1. Vị trí địa lý của bạn và
2. Bạn khai thác tiền điện tử thông qua các phương tiện hợp pháp.

Tuy nhiên, nơi bạn bắt đầu xâm nhập vào lãnh thổ của các hoạt động bất hợp pháp là khi bạn sử dụng các phương tiện bất hợp pháp để thực hiện crypto mining. Ví dụ: một số tội phạm mạng sử dụng Javascript trong trình duyệt hoặc cài đặt trình độc hại trên máy tính của chủ sở hữu crypto mà họ không hề ngờ tới để tấn công tính năng xử lý mà thiết bị đang thực hiện. Hình thức tấn công mạng này là cryptojacking.

Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là việc khai thác crypto được các chính phủ trên toàn cầu nhìn nhận khác nhau. Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ (LOC) đã xuất bản một báo cáo cho biết ví dụ như ở Đức, việc khai thác Bitcoin được coi là đáp ứng một dịch vụ trung tâm của hệ thống tiền điện tử Bitcoin. LOC cũng báo cáo rằng nhiều chính quyền địa phương ở Trung Quốc đang đàn áp hoạt động khai thác Bitcoin, khiến nhiều tổ chức ngừng khai thác Bitcoin hoàn toàn.

Hơn nữa, một số quốc gia coi lợi nhuận khai thác crypto là lợi nhuận bị tính thuế trong khi những quốc gia khác cho thành quả của những hoạt động này là không cần chịu thuế.

Hãy phân tích cách hoạt động của crypto mining. Để làm điều này, chúng ta sẽ khám phá các công nghệ và quy trình có liên quan đến chúng.

Cách hoạt động của crypto mining (Và một cái nhìn sâu hơn về Blockchain)

Tóm lại, các thợ đào crypto xác minh tính hợp pháp của các giao dịch để gặt hái phần thưởng cho công việc của họ dưới dạng crypto. Để hiểu cách hoạt động của hầu hết các hoạt động khai thác crypto theo nghĩa kỹ thuật hơn, trước tiên bạn cần hiểu các công nghệ và quy trình đằng sau chúng. Điều này bao gồm việc hiểu blockchain là gì và chúng hoạt động như thế nào.

Hai điều là trọng tâm của khái niệm blockchain: mã hóa khóa công khai và toán học. Mặc dù chúng tôi chắc chắn là một fan hâm mộ của cái đầu tiên, nhưng tôi sẽ thừa nhận rằng toán học không phải là điểm mạnh của mình. Tuy nhiên, mật mã khóa công khai (hay còn gọi là mã hóa khóa công khai hoặc mã hóa không đối xứng) và toán học đi cùng nhau trong các chuỗi khối như bánh mì và pa-tê. 

Các loại crypto truyền thống như Bitcoin sử dụng một sổ cái phi tập trung được gọi là blockchain. Blockchain là một chuỗi các khối dữ liệu được xâu chuỗi chứa các phần dữ liệu quan trọng, bao gồm cả các hàm băm mật mã (hash). Các khối này, không thể thiếu trong một chuỗi khối, là các nhóm giao dịch dữ liệu được thêm vào cuối sổ cái. Điều này không chỉ thêm một lớp minh bạch mà còn đóng vai trò như một động lực thổi phồng cái tôi khi mọi người thấy các giao dịch của họ được thêm (chuỗi) vào blockchain. Mặc dù chúng không liệt kê tên của họ trên đó, nhưng vẫn thường gợi lên cảm giác tự hào và phấn khích.

Phá vỡ các vai trò và quy trình trong chuỗi khối Bitcoin

Có một số thành phần và quy trình chính liên quan đến việc tạo ra một chuỗi khối. Đối với lời giải thích này, chúng tôi sẽ sử dụng Bitcoin làm ví dụ của mình:

1. Nodes (giao điểm): Đây là những cá nhân và thiết bị tồn tại trong chuỗi khối (chẳng hạn như máy tính của bạn và máy tính của những người khai thác crypto khác).
2. Miners (thợ đào): là các giao điểm cụ thể có công việc giải quyết các khối chưa được xác nhận trong blockchain bằng cách xác minh các băm. Sau khi người khai thác xác minh một khối, khối được xác nhận sau đó sẽ được thêm vào blockchain. Người khai thác đầu tiên thông báo với phần còn lại của các giao điểm rằng họ đã giải quyết được hàm băm được thưởng bằng một loại crypto.
3. Transactions (Giao dịch): Một giao dịch là quá trình khai thác crypto đang diễn ra. Nói một cách đơn giản, giao dịch là sự trao đổi crypto giữa hai bên. Mỗi giao dịch riêng biệt được nhóm với các giao dịch khác để tạo thành một danh sách nhằm thêm vào một khối chưa được xác nhận. Mỗi khối dữ liệu sau đó phải được xác minh bởi các giao điểm khai thác.
4. Hashes (Hàm băm): Các chức năng mật mã một chiều này là những gì giúp các nút có thể xác minh tính hợp pháp của các giao dịch crypto mining. Hàm băm là một thành phần không thể thiếu của mọi khối trong chuỗi khối. Hàm băm được tạo ra bằng cách kết hợp dữ liệu tiêu đề từ khối blockchain trước đó với một hàm băm.
5. Nonces: Nonce là ngôn ngữ tiền điện tử để mô tả một số chỉ được sử dụng một lần. Về cơ bản, một nonce là “một giá trị ngẫu nhiên hoặc không lặp lại”. Trong khai thác crypto, nonce được thêm vào hàm băm trong mỗi khối của blockchain và là số mà các thợ đào đang giải quyết.
6. Consensus algorithm (Thuật toán đồng thuận): Đây là một giao thức trong chuỗi khối giúp các ghi chú khác nhau trong mạng phân tán đi đến thỏa thuận xác minh dữ liệu. Loại thuật toán đồng thuận đầu tiên được cho là “bằng chứng công việc”, hoặc PoW – thuật toán đồng thuận đầu tiên được tạo ra trong blockchain.
7. Blocks (Các khối): Đây là các phần riêng lẻ ảnh hưởng đến từng chuỗi khối tổng thể. Mỗi khối chứa một danh sách các giao dịch đã hoàn thành. Các khối, một khi đã được xác nhận, không thể sửa đổi. Thực hiện thay đổi đối với các khối cũ có nghĩa là hàm băm của khối đã sửa đổi, mọi khối đã được thêm vào blockchain kể từ khi khối ban đầu đó được xuất bản. Sau đó sẽ phải được tất cả các giao điểm khác trong mạng ngang hàng công nhận. Nói một cách đơn giản, hầu như không thể sửa đổi các khối cũ.  
8. Blockchain (Chuỗi khối): Bản thân blockchain là một chuỗi các khối được liệt kê theo thứ tự thời gian. Bởi vì các khối đã xuất bản trước đây không thể được sửa đổi hoặc thay đổi sau khi chúng được thêm vào blockchain, điều này cung cấp một mức độ minh bạch. Sau tất cả, mọi người đều có thể xem các giao dịch.

Xem xét từng bước về quy trình thực hiện crypto mining

Được rồi, đã đến lúc có một cái nhìn thực sự chi tiết về quy trình thực hiện crypto mining và hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của chúng.

1. Các giao điểm xác minh giao dịch là hợp pháp

Các giao dịch là cơ sở mà một blockchain crypto được xây dựng. Vì vậy, hãy xem xét ví dụ sau để hiểu cách tất cả điều này kết hợp với nhau:

Giả sử bạn là một thợ đào và 1 người bạn của bạn – Minh vay 5.000 đô la từ người bạn khác của bạn là Tâm để mua một thiết bị chơi game cao cấp mới. Đó là một máy tính hàng đầu được trang bị các phụ kiện thiết lập chơi game mới nhất. (Bạn biết đấy, mọi thứ từ bàn phím LED và chuột chơi game đến màn hình đa điểm rộng lớn và tai nghe kết hợp sát thủ có mic). Để trả lại tiền cho Tâm, Minh đã gửi cho anh ta một đơn vị Bitcoin. Tuy nhiên, để giao dịch hoàn tất, chúng cần phải trải qua một quá trình xác minh.

2. Các giao dịch riêng biệt được thêm vào danh sách các giao dịch khác để tạo thành một khối

Bước tiếp theo trong quy trình khai thác crypto là gói tất cả các giao dịch vào một danh sách, sau đó được thêm vào một khối dữ liệu mới, chưa được xác nhận. Tiếp tục với ví dụ về giao dịch hệ thống trò chơi, khoản thanh toán Bitcoin của Minh cho Tâm sẽ được coi là một trong những giao dịch như vậy.

Bằng cách thêm giao dịch của họ vào blockchain (sau khi quá trình xác minh hoàn tất), chúng ngăn chặn “chi tiêu gấp đôi” cho bất kỳ loại crypto nào bằng cách lưu giữ hồ sơ công khai, vĩnh viễn. Bản ghi là bất biến, có nghĩa là chúng không bao giờ có thể bị thao túng hoặc thay đổi.

3. Một hàm băm và các loại dữ liệu khác được thêm vào khối chưa được xác nhận

Khi đã thêm đủ giao dịch vào khối, thông tin bổ sung cũng được thêm vào, bao gồm dữ liệu tiêu đề và mã băm từ khối trước đó trong chuỗi và một hàm băm mới cho khối mới. Điều xảy ra ở đây là tiêu đề của khối gần đây nhất và một nonce được kết hợp để tạo ra băm mới. Hàm băm này được thêm vào khối chưa được xác nhận và sau đó sẽ cần được xác minh bởi một giao điểm khai thác.

Trong trường hợp này, giả sử bạn chỉ đủ may mắn là người giải quyết được chúng. Bạn gửi lời cảm ơn đến tất cả những thợ đào khác trên mạng để nói rằng bạn đã làm được điều đó và yêu cầu họ xác minh càng nhiều càng tốt.

4. Thợ đào xác minh Băm của khối để đảm bảo khối là hợp pháp.

Trong bước này của quy trình, những người khai thác khác trong mạng sẽ kiểm tra tính xác thực của khối chưa được xác nhận bằng cách kiểm tra hàm băm.

Nhưng hàm băm phức tạp đến mức nào? Ví dụ: hãy tưởng tượng bạn áp dụng hàm băm SHA-256 cho cụm từ văn bản thuần túy “Tôi thích khai thác tiền điện tử” bằng cách sử dụng máy tính băm SHA-256 . Điều này có nghĩa là cụm từ sẽ trở thành “6a0aa6e5058089f590f9562b3a299326ea54dfad1add8f0a141b731580f558a7.” Bây giờ, tôi không biết về bạn, nhưng chắc chắn là tôi sẽ không thể đọc hoặc giải mã được dòng văn bản mã dài lê thê đang nói về cái gì.

5. Sau khi khối được xác nhận và khối được xuất bản trong chuỗi khối

Về phía thợ đào crypto, đây là thời điểm để ăn mừng vì bằng chứng công việc (PoW) hiện đã hoàn tất. PoW là quá trình tốn thời gian để giải quyết hàm băm và chứng minh cho người khác thấy rằng bạn đã làm như vậy một cách hợp pháp theo cách mà họ có thể xác minh.

Từ phía người dùng, về cơ bản, điều đó có nghĩa là việc Minh chuyển một phần Bitcoin cho Tâm hiện đã được xác nhận và sẽ được thêm vào blockchain như một phần của khối. Tất nhiên, là khối được xác nhận gần đây nhất, khối mới được chèn vào cuối chuỗi khối. Điều này là do sổ cái blockchain có tính chất thời gian và được xây dựng dựa trên các mục đã xuất bản trước đó.

Kết luận

Crypto mining là một giải pháp thay thế thú vị cho các hệ thống tập trung truyền thống hiện đang hoạt động trên khắp thế giới. Tuy nhiên, chúng tiêu tốn rất cao về tài nguyên máy tính và điện năng và do đó không khả thi đối với nhiều người dùng.