Thị trường ngoại hối (được gọi là forex hoặc FX) là thị trường trao đổi ngoại tệ. Forex là thị trường lớn nhất trên thế giới và các giao dịch diễn ra trong đó. Giao dịch Forex ảnh hưởng đến mọi thứ, từ giá quần áo nhập khẩu từ Trung Quốc đến số tiền bạn phải trả cho một cuốc taxi nếu có đang đi du lịch ở nước ngoài.

Giao dịch Forex là gì?

Nói một cách đơn giản nhất, giao dịch Forex tương tự như trao đổi tiền tệ mà bạn có thể làm khi đi du lịch nước ngoài: Một nhà giao dịch mua một loại tiền tệ và bán một loại tiền tệ khác, và tỷ giá hối đoái liên tục biến động dựa trên cung và cầu.

Tiền tệ được giao dịch trên thị trường ngoại hối, một thị trường toàn cầu mở cửa 24 giờ một ngày từ thứ hai đến thứ sáu. Tất cả giao dịch Forex được thực hiện qua quầy (OTC), có nghĩa là không có trao đổi vật chất (như đối với cổ phiếu) và một mạng lưới toàn cầu gồm các nhà băng và các cơ quan tài chính khác điều tiết thị trường (thay vì một sàn giao dịch trung tâm, như Sở giao dịch chứng khoán New York).

Phần lớn các hoạt động thương mại trên thị trường Forex xảy ra giữa các nhà giao dịch tổ chức, chẳng hạn như những người làm việc cho ngân hàng, nhà quản lý quỹ và các tập đoàn đa quốc gia. Những nhà giao dịch này không nhất thiết có ý định sở hữu vật chất đối với bản thân các loại tiền tệ. Các trader có thể chỉ đơn thuần là đầu cơ hay phòng ngừa nguy cơ trước các biến động tỷ giá ngoại tệ trong tương lai. 

Ví dụ: một nhà giao dịch ngoại hối có thể mua đô la Mỹ (và bán euro) nếu cô ấy tin rằng đồng đô la sẽ tăng giá trị và do đó có thể mua thêm euro trong tương lai. Trong khi đó, một công ty Mỹ có các hoạt động ở châu Âu có thể sử dụng thị trường Forex như một rào chắn bảo vệ trong tình huống đồng euro bị suy yếu, đồng nghĩa với việc giá trị thu nhập của họ kiếm được giảm xuống.

Các loại tiền tệ được giao dịch như thế nào?

Tất cả các loại tiền tệ đều được gán một mã gồm 3 chữ cái giống như biểu tượng mã chứng khoán. Mặc dù có hơn 170 loại tiền tệ trên toàn thế giới, tuy nhiên đồng đô la Mỹ tham gia vào phần lớn giao dịch ngoại hối, vì vậy, việc biết mã của chúng: chẳng hạn như USD sẽ đặc biệt hữu ích. Đồng tiền phổ biến thứ hai trên thị trường ngoại hối là đồng Euro, đồng tiền được chấp nhận tại 19 quốc gia trong Liên minh Châu Âu (mã: EUR).

Các loại tiền tệ chính khác, theo thứ tự phổ biến, là: đồng yên Nhật (JPY), bảng Anh (GBP), đô la Úc (AUD), đô la Canada (CAD), đồng franc Thụy Sĩ (CHF) và đô la New Zealand (NZD).

Tất cả giao dịch ngoại hối được thể hiện dưới dạng sự kết hợp của hai loại tiền tệ được trao đổi. Bảy cặp tiền tệ sau – được gọi là cặp tiền tệ chính – chiếm khoảng 75% giao dịch trên thị trường ngoại hối:

• EUR/ USD.
• USD/ JPY.
• GBP/ USD.
• AUD/ USD.
• USD/ CAD.
• USD/ CHF.
• NZD/ USD.

Cách hiểu báo giá một cặp tiền

Mỗi cặp tiền đại diện cho tỷ giá chênh lệch hiện tại của 2 loại tiền trong cặp. Dưới đây là cách diễn giải thông tin đó, sử dụng EUR/ USD – hoặc tỷ giá hối đoái từ euro sang đô la – làm ví dụ:

• Đơn vị tiền tệ bên trái (đồng euro) là tiền tệ cơ bản.
• Đơn vị tiền tệ bên phải (đô la Mỹ) là đơn vị tiền tệ báo giá.
• Tỷ giá chênh lệch biểu hiện số tiền định giá cần có để mua một đơn vị tiền cơ sở. Do đó, tiền tệ cơ sở luôn được biểu thị bằng 1 đơn vị trong khi tiền tệ định giá thay đổi dựa trên thị trường hiện tại và số tiền cần thiết để mua 1 đơn vị tiền tệ cơ sở.
• Nếu tỷ giá EUR/ USD là 1,2, điều đó có nghĩa là 1 € sẽ mua được 1,20 đô la (hoặc nói một cách khác, sẽ có giá 1,20 đô la để mua 1 €).
• Khi tỷ giá hối đoái tăng, điều đó có nghĩa là đồng tiền cơ sở đã tăng giá trị so với đồng tiền định giá (vì 1 € sẽ mua được nhiều đô la Mỹ hơn) và ngược lại, nếu tỷ giá hối đoái giảm, điều đó có nghĩa là đồng tiền cơ sở đã giảm giá trị.

Lưu ý nhanh: Các cặp tiền tệ thường được trình bày với đồng tiền cơ sở đầu tiên và đồng tiền định giá thứ hai, mặc dù có quy ước lịch sử về cách một số cặp tiền tệ được thể hiện. Ví dụ: chuyển đổi USD sang EUR được liệt kê là EUR/ USD, không phải USD/ EUR.

Ba cách để giao dịch Forex

Đa số những giao dịch Forex không được thực thi với mục đích mua bán tiền tệ (như bạn có thể đến trao đổi tiền tệ khi đi du lịch) mà là để suy đoán về biến động giá trong tương lai, giống như bạn làm với giao dịch chứng khoán. Tương tự như các nhà giao dịch chứng khoán, các nhà giao dịch ngoại hối đang nghiên cứu để mua các cặp tiền tệ mà họ nghĩ chúng sẽ tăng giá trị hoặc loại bỏ các cặp tiền tệ có sức mua và họ dự đoán chúng sẽ giảm.

Có ba cách khác nhau để giao dịch Forex, sẽ phù hợp với các nhà giao dịch với những mục tiêu khác nhau:

• Thị trường giao ngay: Đây là thị trường ngoại hối chính, nơi các cặp tiền tệ đó được hoán đổi và tỷ giá hối đoái được xác định theo thời gian thực, dựa trên cung và cầu.
• Thị trường kỳ hạn: Thay vì thực hiện giao dịch ngay bây giờ, các nhà giao dịch ngoại hối cũng có thể ký một hợp đồng ràng buộc (riêng tư) với một trader khác và chốt tỷ giá chênh lệch cho 1 lượng tiền tệ đã được thỏa thuận vào 1 ngày nào đó trong tương lai.
• Thị trường tương lai: Tương tự, các nhà giao dịch có thể chọn một hợp đồng tiêu chuẩn để mua/ bán 1 lượng tiền tệ đã được xác định trước bằng tỷ giá hối đoái cụ thể trong 1 ngày nào đó sau này. Điều này được thực hiện trên một sàn giao dịch thay vì riêng tư như thị trường chuyển tiếp.

Thị trường kỳ hạn và tương lai chủ yếu được sử dụng bởi các nhà giao dịch ngoại hối, những người muốn đầu cơ hoặc phòng hộ trước những thay đổi giá trong tương lai của một loại tiền tệ. Tỷ giá hối đoái ở những thị trường này thông qua những gì đang diễn ra tại thị trường giao ngay, thị trường lớn nhất trong số các thị trường ngoại hối và là nơi phần lớn các giao dịch Forex được thực hiện.

Các điều khoản ngoại hối cần nắm

Mỗi thị trường có ngôn ngữ riêng. Đây là những thuật ngữ cần nắm trước khi tham gia vào giao dịch Forex:

• Cặp tiền tệ: Tất cả các giao dịch ngoại hối liên quan đến một cặp tiền tệ. Ngoài các từ này, cũng có các từ ít phổ biến hơn (như exotics, là tiền tệ của các nước đang phát triển).
• Pip: Viết tắt của phần trăm tính bằng điểm, một pip đề cập đến sự thay đổi giá nhỏ nhất có thể xảy ra trong một cặp tiền tệ. Bởi vì giá ngoại hối được báo giá đến ít nhất bốn chữ số thập phân, một pip bằng 0,0001.
• Chênh lệch giá mua-bán (Spread): Đối với các tài sản khác (như cổ phiếu), tỷ giá hối đoái được nhận định bằng số tiền cao nhất mà người mua trả cho 1 loại tiền tệ (giá bid) và số tiền thấp nhất mà người bán yêu cầu bán ra (giá ask). Sự khác biệt giữa hai số tiền này và giá trị mà các giao dịch cuối cùng sẽ được thực hiện, là chênh lệch giá bid-ask.
• Lot: Forex được giao dịch bằng cái được gọi là lot, hoặc một đơn vị tiền tệ được tiêu chuẩn hóa. Kích thước lot điển hình là 100.000 đơn vị tiền tệ, mặc dù cũng có lot siêu nhỏ (1.000) và lot nhỏ (10.000) có sẵn để giao dịch.
• Đòn bẩy: Do kích thước lot lớn đó, một số nhà giao dịch có thể không sẵn sàng bỏ nhiều tiền như vậy để thực hiện giao dịch. Đòn bẩy, một thuật ngữ khác để vay tiền, cho phép các nhà giao dịch tham gia vào thị trường ngoại hối mà không cần số tiền khác.
• Margin: Tuy nhiên, giao dịch với đòn bẩy không miễn phí. Các nhà giao dịch phải đặt trước một số tiền dưới dạng margin – hay còn gọi là ký quỹ.

Yếu tố nào ảnh hưởng đến thị trường Forex?

Giống như bất kỳ thị trường nào khác, giá tiền tệ được thiết lập bởi cung và cầu của người bán và người mua. Tuy nhiên, có những lực lượng vĩ mô khác đang chơi trên thị trường này. Nhu cầu đối với các loại tiền cụ thể cũng có thể bị ảnh hưởng bởi lãi suất, chính sách của ngân hàng Trung Ương, tốc độ tăng trưởng kinh tế và môi trường chính trị của quốc gia được đề cập.

Thị trường ngoại hối mở cửa 24 giờ một ngày, năm ngày một tuần, mang đến cho các nhà giao dịch trên thị trường này cơ hội phản ứng với những tin tức có thể không ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán cho đến sau này. Bởi vì rất nhiều giao dịch tiền tệ tập trung vào đầu cơ hoặc phòng ngừa rủi ro, điều quan trọng là các nhà giao dịch phải bắt kịp các động lực có thể gây ra mức tăng đột biến trong tiền tệ.

Rủi ro khi giao dịch Forex

Bởi vì giao dịch Forex yêu cầu đòn bẩy và các nhà giao dịch sử dụng ký quỹ, sẽ có thêm rủi ro đối với giao dịch ngoại hối so với các loại tài sản khác. Giá tiền tệ liên tục dao động, nhưng ở mức rất nhỏ, có nghĩa là các nhà giao dịch cần thực hiện các giao dịch lớn (sử dụng đòn bẩy) để kiếm tiền.

Đòn bẩy là rất tốt nếu một nhà giao dịch đặt cược chiến thắng vì chúng có thể giúp tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, đòn bẩy cũng có thể làm tổn thất lớn hơn, thậm chí vượt quá số tiền ban đầu đã vay. Ngoài ra, nếu một loại tiền tệ giảm quá nhiều giá trị, người dùng đòn bẩy sẽ tự chấp nhận các cuộc gọi ký quỹ, điều này có thể buộc họ phải bán chứng khoán đã mua bằng các khoản tiền đi vay khi bị thua lỗ. Ngoài các khoản lỗ có thể xảy ra, chi phí giao dịch cũng có thể tăng lên và có thể ăn vào lợi nhuận và vốn của bạn.

Trên hết, bạn nên nhớ rằng những người giao dịch ngoại tệ là những con cá nhỏ đang bơi trong ao của các nhà giao dịch chuyên nghiệp, lành nghề và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch cảnh báo về gian lận tiềm ẩn hoặc thông tin có thể gây nhầm lẫn cho các nhà giao dịch mới.

Có lẽ đó là một điều tốt khi giao dịch Forex không quá phổ biến đối với các nhà đầu tư cá nhân. Trên thực tế, giao dịch bán lẻ (hay còn gọi là giao dịch của những người không chuyên nghiệp) chỉ chiếm 5,5% toàn bộ thị trường toàn cầu và một số nhà môi giới trực tuyến lớn thậm chí còn không cung cấp giao dịch Forex. Hơn nữa, trong số rất ít nhà giao dịch bán lẻ tham gia vào giao dịch Forex, hầu hết đều phải vật lộn để kiếm lợi nhuận với ngoại hối. Chúng tôi nhận thấy rằng, trung bình, 71% nhà giao dịch FX bán lẻ bị mất tiền. Điều này làm cho giao dịch Forex thường trở thành một chiến lược tốt nhất dành cho các chuyên gia.